هر چیزی که درباره ضد آفتاب باید بدانید

1. چرا استفاده از ضد آفتاب مهم است؟
2. انواع ضد آفتاب
3. درک اصطلاحات روی ضد آفتاب: SPF و PA
4. چگونه ضد آفتاب مناسب را انتخاب کنیم؟
5. نحوه صحیح استفاده از ضد آفتاب
6. نکات و باورهای غلط رایج
7. سوالات متداول درباره ضد آفتاب

ضد آفتاب یکی از ضروریترین محصولات مراقبت از پوست است که نه تنها از آفتابسوختگی جلوگیری میکند، بلکه نقش مهمی در پیشگیری از پیری زودرس، لکهای پوستی و حتی سرطان پوست دارد. در این مقاله، به بررسی انواع ضد آفتاب، نحوه انتخاب بهترین ضد آفتاب، SPF مناسب، روش صحیح استفاده از ضد آفتاب و باورهای غلط درباره آن میپردازیم.

چرا استفاده از ضد آفتاب مهم است؟

اشعه های مضر خورشید شامل UVA و UVB هستند که هر کدام اثرات مخربی بر پوست دارند:

UVA:

باعث پیری پوست، چین و چروک و لکهای قهوهای میشود.

UVB:

عامل اصلی آفتابسوختگی و افزایش خطر سرطان پوست است.

انواع ضد آفتاب

ضد آفتاب‌ها بر اساس مکانیسم عملکرد و ترکیبات فعال به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

ضد آفتاب‌های فیزیکی (معدنی یا مینرال):

• مکانیسم عمل: این ضد آفتاب‌ها با ایجاد یک سد فیزیکی روی سطح پوست، اشعه‌های UV را مانند آینه منعکس و پراکنده می‌کنند.
• ترکیبات فعال رایج: اکسید روی (Zinc Oxide) و دی‌اکسید تیتانیوم (Titanium Dioxide.)

مزایا: به محض استفاده اثر می‌کنند، برای پوست‌های حساس، کودکان و زنان باردار مناسب‌تر هستند، احتمال ایجاد حساسیت کمتری دارند.

معایب: ممکن است رد سفیدی (White Cast) روی پوست، به خصوص پوست‌های تیره‌تر، باقی بگذارند، بافت سنگین‌تری دارند.

ضد آفتاب‌های شیمیایی (ارگانیک):

• مکانیسم عمل: این ضد آفتاب‌ها اشعه UV را جذب کرده و آن را به گرما تبدیل می‌کنند، سپس این گرما از سطح پوست آزاد می‌شود.
• ترکیبات فعال رایج: آووبنزون (Avobenzone)، اکسی‌بنزون (Oxybenzone)، اکتینوکسات (Octinoxate)، اکتیسالات (Octisalate)، اکتوکرایلن (Octocrylene).

مزایا: بافت سبک‌تری دارند، به راحتی جذب پوست می‌شوند، معمولاً رد سفیدی باقی نمی‌گذارند.

معایب: برای فعال شدن نیاز به ۱۵-۳۰ دقیقه زمان دارند، احتمال ایجاد حساسیت یا تحریک پوست در برخی افراد بیشتر است.

ضد آفتاب‌های ترکیبی (هیبرید):

• این محصولات حاوی ترکیبی از فیلترهای فیزیکی و شیمیایی هستند تا از مزایای هر دو نوع بهره‌مند شوند.

درک اصطلاحات روی ضد آفتاب: SPF و PA

:SPF (Sun Protection Factor - فاکتور محافظت در برابر آفتاب)

• این شاخص میزان محافظت ضد آفتاب در برابر اشعه UVB (عامل اصلی آفتاب سوختگی) را نشان می‌دهد.
• عدد SPF نشان می‌دهد که پوست شما با استفاده از ضد آفتاب، چند برابر دیرتر از حالت بدون ضد آفتاب دچار قرمزی و سوختگی می‌شود. برای مثال، SPF 30 یعنی پوست شما ۳۰ برابر دیرتر می‌سوزد.
• مهم است بدانید که SPF بالاتر لزوماً به معنای محافظت بسیار بیشتر یا طولانی‌تر نیست.

SPF 15 حدود ۹۳٪ از اشعه UVB را مسدود می‌کند.

SPF 30 حدود ۹۷٪ از اشعه UVB را مسدود می‌کند.

SPF 50 حدود ۹۸٪ از اشعه UVB را مسدود می‌کند.

SPF 100 حدود ۹۹٪ از اشعه UVB را مسدود می‌کند.

PA (Protection Grade of UVA):

• این سیستم درجه‌بندی که بیشتر در محصولات آسیایی دیده می‌شود، میزان محافظت در برابر اشعه UVA (عامل پیری پوست) را نشان می‌دهد.
• درجه‌بندی با علامت "+" مشخص می‌شود:

PA+: محافظت کم

PA++: محافظت متوسط

PA+++: محافظت بالا

PA++++: محافظت بسیار بالا

چگونه ضد آفتاب مناسب را انتخاب کنیم؟

1. انواع مختلف پوست:

1. میزان SPF و PA:

حداقل SPF 30 و برچسب طیف گسترده (Broad Spectrum) یا درجه PA مناسب (ترجیحاً PA+++ یا PA++++) را انتخاب کنید.

1. مقاومت در برابر آب و تعریق

اگر قصد شنا یا ورزش دارید، از ضد آفتاب‌های مقاوم در برابر آب استفاده کنید. توجه کنید که این محصولات نیز نیاز به تمدید دارند (معمولاً هر ۴۰ یا ۸۰ دقیقه در آب).

1. رنگی یا بی رنگ

ضد آفتاب‌های رنگی (Tinted) علاوه بر محافظت، پوشش رنگی ملایمی ایجاد می‌کنند و می‌توانند به یکدست شدن رنگ پوست کمک کنند. برخی حاوی اکسید آهن هستند که محافظت بیشتری در برابر نور مرئی ایجاد می‌کند و برای افراد مستعد لک مفید است.

نحوه صحیح استفاده از ضد آفتاب

1. مقدار کافی: این یکی از مهم‌ترین نکات است. اکثر افراد مقدار کافی ضد آفتاب استفاده نمی‌کنند.
• برای صورت و گردن: حدود نصف قاشق چای‌خوری یا به اندازه طول دو انگشت (اشاره و میانی).
• برای کل بدن (پوست بدون پوشش): حدود یک اونس یا ۳۰ میلی‌لیتر (معادل یک لیوان شات کوچک).
2. زمان استفاده: ضد آفتاب را ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید استفاده کنید تا فرصت جذب و فعال شدن داشته باشد (به خصوص ضد آفتاب‌های شیمیایی).
3. پوشش کامل: تمام نواحی پوست که در معرض آفتاب هستند را بپوشانید، از جمله گوش‌ها، پشت گردن، روی پاها و دست‌ها. برای لب‌ها از بالم لب حاوی SPF استفاده کنید. برای پوست سر (در صورت کم‌پشت بودن مو) از اسپری ضد آفتاب یا کلاه استفاده کنید.

تمدید منظم: ضد آفتاب باید هر ۲ ساعت یکبار تمدید شود. همچنین پس از شنا، تعریق زیاد یا خشک کردن پوست با حوله، باید فوراً آن را تمدید کنید، حتی اگر ضد آفتاب مقاوم در برابر آب باشد.

نکات و باورهای غلط رایج

• در روزهای ابری نیازی به ضد آفتاب نیست. غلط. تا ۸۰٪ اشعه UV می‌تواند از ابرها عبور کند.
• در فضای بسته نیازی به ضد آفتاب نیست. غلط. اشعه UVA از شیشه پنجره عبور می‌کند. اگر نزدیک پنجره هستید، استفاده از ضد آفتاب توصیه می‌شود.
• افراد با پوست تیره نیازی به ضد آفتاب ندارند. غلط. اگرچه پوست تیره ملانین بیشتری دارد و مقاومت بیشتری در برابر آفتاب سوختگی نشان می‌دهد، اما همچنان در معرض آسیب UVA، پیری زودرس و سرطان پوست قرار دارد.
• آرایش حاوی SPF کافی است. معمولاً غلط. مقدار آرایشی که استفاده می‌شود برای رسیدن به SPF درج شده روی محصول کافی نیست و معمولاً تمدید نمی‌شود. بهتر است زیر آرایش از ضد آفتاب جداگانه استفاده کنید.
• ضد آفتاب با SPF بالا نیاز به تمدید ندارد. غلط. SPF بالا فقط میزان محافظت در برابر UVB را کمی افزایش می‌دهد، اما مدت زمان محافظت را طولانی‌تر نمی‌کند. همه ضد آفتاب‌ها باید هر ۲ ساعت تمدید شوند.
• تاریخ انقضا: به تاریخ انقضای ضد آفتاب توجه کنید. محصولات منقضی شده اثربخشی خود را از دست می‌دهند. ضد آفتاب‌ها معمولاً تا ۳ سال پس از تولید پایدار هستند.

سوالات متداول درباره ضد آفتاب